Veel kerstgebruiken zijn veel ouder dan het kerstfeest zelf. Ze beslaan ook een grotere tijdsruimte dan de kerstdagen. Het Kerstfeest werd pas 350 jaar na Christus’ geboorte op 25 december geplaatst. Vóór die tijd werd in die periode de terugkeer van het licht gevierd. De dagen gingen lengen en de boze machten waren verslagen. Al lang voor de komst van het christendom vonden er uitzinnige feesten plaats met optochten en omkering van de traditionele rolpatronen tussen meesters en slaven. Dergelijke feesten herhaalden zich in het voorjaar, als de winter voorbij was en de natuur weer tot leven kwam. Dat zien we niet alleen terug bij Carnaval, maar ook nog bij Pasen, aangezien paaseieren oude symbolen van steeds terugkerend leven zijn.
In Midden-Europa werden vanouds de heidense 12 Nachten gevierd, de periode van 25 december tot 6 januari. Maar de katholieke Sint Nicolaas, die bij ons zijn feest op 5 en 6 december heeft, i s een figuur die in de Alpen met Kerstmis optreedt. In protestantste streken is daaruit de kerstman ontstaan. De kortste dag, 21 December, werd in Deurne in de 17de eeuw nog aanleiding tot een groot schandaal , omdat dan de schooljeugd de baas was. Het herinnert aan de Romeinse Saturnalia, een december feest, waarop de slaven heer en meester in huis waren. Vanuit de Katholieke kerk is het jongste kind op 28 december de baas in huis geworden, het feest van de Onnozele Kinderen. In Engeland gebeurt dat juist op Driekoningen, de 12de Nacht.
Veel van die achtergronden zijn ook zichtbaar in tal van carnavalsgebruiken. Ook daar de omkering van vaste waardenpatronen, optochten enz. En niet voor niets begint de carnavalstijd eigenlijk al op 11 November. Onze voorouders probeerden daarmee de machten van de duistere wintertijd te overwinnen. Deze heidense gebruiken zijn door de kerk gekerstend, daar ze niet ui te roeien waren. Hoogstens konden ze worden beperkt tot bepaalde periodes. Aan de hand van de prachtige dia’s wordt u binnen geleid in een feest van kleur en traditie, geloof en bijgeloof, teruggaand tot Romeinen, Grieken en de oude wereld van het Midden-Oosten.
Ton Spamer studeerde geschiedenis aan de universiteit van Utrecht en doceerde dit vak jarenlang aan het Peelland College te Deurne. Als voorzitter, vice-voorzitter en bestuurslid van de Openbare Bibliotheek, de Culturele Raad van Deurne, de Provinciale Bibliotheek Centrale, allerlei landelijke besturen en ministeriële commissies heeft hij veel ervaringen op kunnen doen op bestuurlijk vlak maar vooral ook kennis opgedaan verband houdend met zijn vak. Geeft cursussen over geschiedenis en kunst, geeft talloze lezingen en met veel succes vanwege zijn bevlogenheid met het gepresenteerde onderwerp en de beklijvende kennis. Doet ook onderzoek naar Deurnese toponiemen en Duits laat-middeleeuwse kleinstedelijk patriciaat.
Niet-leden zijn van harte welkom. Zij betalen 5 euro pp, maar krijgen daarvoor ook koffie en thee in de pauze. Inlichtingen bij Frans Teunis tel 515188.