De Heren van Kuyc, 1096-1400

Uit Woord vooraf:

Het ligt voor de hand dat een studie die ongeveer twintig jaar in beslag genomen heeft, een lang verhaal oplevert. Volstaan wordt hier met enkele momenten uit de ontwikkelingsgang.

Genealogisch geïnteresseerd in het geslacht van Kuyc, stuitte ik bij het verzamelen van gegevens op punten die vakmensen de moeite waard vonden. Zo gaf prof. dr. J. Ph. de Monte ver Loren in 1964 blijk van zijn belangstelling voor mijn onderzoek naar de afstamming van de heren van Kuyc. Toen ik overwoog een artikel te publiceren over de positie van de laatste heren van Kuyc en de stad Grave tussen Brabant en Gelre in de veertiende eeuw, vroeg ik het oordeel van dr. A. Johanna Maris, als hoofdcharter-meester verbonden aan het Rijksarchief in Gelderland; haar commentaar op mijn concept was: “Hier kunt u veel meer van maken”. Nadat de gebrekkige genealogie op wezenlijke punten aanmerkelijk verbeterd was, spoorde dr. L. S. Meihuizen mij aan te informeren naar de mogelijkheden voor een proefschrift. Daarbij was het nodig de achtereenvolgende heren over het Land van Cuijk tegen de achtergrond van hun tijd te plaatsen.

Inhoudsopgave:

WOORD VOORAF

ONGEDRUKTE BRONNEN

BRONNENPUBLIKATIES EN LITERATUUR

VERKORT AANGEHAALDE WERKEN

GEBRUIKTE AFKORTINGEN

LIJST VAN AFBEELDINGEN, KAARTEN EN GENEALOGISCHE STATEN

Hoofdstuk I: INLEIDING

Hoofdstuk II: HYPOTHESEN OVER DE AFSTAMMING VAN DE HEREN VAN KUYC _ 1. Vroegste vermeldingen van het geslacht van Kuyc _ 2. De heren van Kuyc stammen af van een geslacht van Malsen _ 3. Kuycs bezit in Rijnland

Hoofdstuk III: DE EERSTE BEWEZEN GENERATIES VAN HET GESLACHT VAN KUYC _ 1. Hendrik I van Kuyc (voor 1096-1108) _ 2. Andreas van Kuyc, bisschop van Utrecht (1128-1139) _ 3. Godfried van Kuyc, elect-aartsbisschop van Keulen (1131) _ 4. De gebroeders Herman I van Kuyc, (stads)graaf van Utrecht (1108- +/-1168) en Godfried van Kuyc, graaf van Arnsberg (+/-1129- +/-1157) _ 5. Floris de Zwarte van Holland en Heylwig van Rode (1133)

Hoofdstuk IV: HENDRIK II TOT EN MET HENDRIK III VAN KUYC (+/- 1168-1254) _ 1. Inleiding _ 2. Hendrik II van Kuyc (+/- 1168-1204), (stads)graaf van Utrecht, voogd van kapittel van St. Jan te Utrecht, heer van Herpen, ridder; kruisvaarder _ 3. Hendrik II van Kuyc en de bisschop van Utrecht _ 4. Hendrik II van Kuyc en de aartsbisdom Keulen _ 5. Hendrik II van Kuyc en de keizer _ 6. Hendrik II van Kuyc en de Brabantse hertogen _ 7. Hendrik II van Kuyc en zijn betrekkingen met Holland en Gelre _ 8. Albert van Kuyc, bisschop van Luik (1194-1200) _ 9. Albert heer van Kuyc (1204-1233), (stads)graaf van Utrecht, heer van Herpen en half Asten, ridder _ 10. Contacten van Albert heer van Kuyc _ 11. Albert heer van Kuyc en zijn familie _ 12. Hendrik III van Kuyc (1233-1254), heer van Merum en half Asten, ridder

Hoofdstuk V: JAN I VAN KUYC (1254-1308), HEER VAN MERUM EN NEERLOON, RIDDER _ 1. Inleiding _ 2. De rooms-koning _ 3. De aartsbisschop van Keulen _ 4. De bisschop van Utrecht _ 5. Geestelijke instellingen _ 6. Brabant _ 7. Engeland _ 8. Holland _ 9. Vlaanderen _ 10. Gelre _ 11. ‘s-Hertogenbosch _ 12. Het Land van Cuijk en de stad Grave _ 13. Overige contacten _ 14. Jan I van Kuyc in zijn tijd

Hoofdstuk VI: JAN II EN OTTO HEER VAN KUYC (1308-1350) _ 1. Jan II van Kuyc en Grave, heer van Neerloon, knape (1308-1319) _ 2. Otto heer van Kuyc en Grave, heer van Zelem, Merum, Heverlee, Neerloon en Mierlo, ridder (1319-1350). Inleiding _ 3. Brabant _ 4. Engeland _ 5. Gelre _ 6. Holland _ 7. Het Land van Cuijk en de stad Grave _ 8. Merum _ 9. Namen _ 10. Luxemburg _ 11. Otto als leenheer _ 12. De abdij Mariënweerd  _ 13. Overige contacten _ 14. Otto in zijn tijd

Hoofdstuk VII: JAN III TOT EN MET JAN V VAN KUYC (1350-1382) _ 1. Jan III van Kuyc en Grave (1350-1353 en 1356-1357), heer van Hoogstraten (+/- 1303-1357), half Asten, Mierlo, Nieuwkuyc, Enke, voogd van Neerloon, ridder _ 2. Het interregnum van Jan van Wijtvliet (1353-1356) en het einde van de heren van Kuyc als dynasten _ 3. 1356-1357 _ 4. Jan IV van Kuyc en Grave (II) van Hoogstraten, heer van half Asten en Nieuwkuyc, knape (1357-1363) _ 5. Jan V van Kuyc en Grave en (III) van Hoogstraten (1363-1367 en 1381-1382), heer van half Asten en Nieuwkuyc, knape (1363-1382)

Hoofdstuk VIII: NEERGANG EN ONDERGANG: WENEMAR HEER VAN KUYC TOT EN MET JOHANNA VROUWE VAN KUYC (1382-1400) _ 1. Wenemar heer van Kuyc en Grave, voogd van Neerloon, knape (1382-1390) _ 2. Wenemar van Kuyc en Jan (VI) tussen Brabant en Gelre _ 3. Jan VI van Kuyc en Grave, heer van Hatendonk, Beesd en Hernen, knape (1390-1394) _ 4. Johanna van Kuyc en Grave, vrouwe van Meteren en Est (1394-1400) _ 5. Het geslacht van Cuyck van Meteren als opvolger in de heerlijkheid Meteren (+/- 1430-1694)

NABESCHOUWING

EXCURSUS: OORKONDENKRITIEK VAN OPPERMANN

SUMMARY: THE LORDS OF KUYC (1096-1400)

GENEALOGIE KUYC _ Opvolging van de heren van Kuyc _ Genealogisch overzicht van het geslacht van Kuyc

BIJLAGEN

INDEX VAN GEOGRAFISCHE NAMEN

INDEX VAN PERSOONSNAMEN

CURRICULUM VITAE