De ontwikkeling van de kastelenbouw in het tegenwoordige Noord Brabant wijkt niet echt af van die in de omringende gebieden. De historie start in de 11de eeuw met het wijdverbreide type van de motte-burcht. Een kunstmatige heuvelburcht met een houten of stenenopbouw. De meeste adellijke grootgrondbezitters kunnen langs archeologische weg gekoppeld worden aan dergelijke landschappelijk overheersende constructies in bij voorbeeld Oisterwijk, Oirschot, Eindhoven, Heeswijk, Vught en St Michielsgestel. In de loop van de 12de en 13de eeuw raken deze heren hun zelfstandige positie kwijt aan de hertog van Brabant die zijn macht uitbreid door het stichten van stadsstichtingen zoals Oisterwijk, Eindhoven. St Oedenrode en Helmond. De opname van de “ Enige van de Kempen ” (met Eersel als hoofdplaats) in 1203 maakt hierbij onderdeel uit van de opbouw van het Hertogdom.
De middeleeuwse kastelen ontwikkelen zich tot ronde waterburchten (Wouw) en in de 13de eeuw krijgt in onze regio een wat verlate opleving van de vierkante waterburcht zijn vorm. Parallel aan deze ontwikkelingen blijft de meer eenvoudige woontoren zeer in trek als verblijfplaats voor de lage adel zoals in Loon op Zand, Onsenoort, Deurne en Geldrop. De ontwikkeling van het geschut wordt de doodsteek voor de burchten als beschermplaats en wat gaat resteren zijn een groot aantal adellijke “omgrachte huizingen” of “slotjes”. Vóór de pauze aandacht voor de algemene ontwikkeling van de kastelenbouw en na de pauze de nadruk op de kastelen in een ruim gebied rond Eersel.
Bas Aarts (1947) studeerde geschiedenis aan de Katholieke Leergangen te Tilburg en vervolgens aan de KU Nijmegen. Is als docent geschiedenis heel zijn werkzame leven verbonden gebleven aan het Bisschop Bekkerscollege. Publiceerde in bladen en boeken over heemkundige, regionaal- historische en castellologische onderwerpen. Momenteel voorzitter van de Vereniging “Vrienden van de Brabantse Kastelen”, van de Nederlandse Kastelenstudiegroep en redacteur van het blad “Het Brabantse Kasteel”. Momenteel bezig met een dissertatieonderzoek naar de vroege burchten in het Hertogdom Brabant.
Niet-leden zijn van harte welkom. Zij betalen 5 euro pp, maar krijgen daarvoor ook koffie en thee in de pauze. Inlichtingen bij Frans Teunis tel 515188