Het Brabantse landschap [beschrijving-tochten-wandelingen]

“Het Brabants landschap” door L. Van Egeraat is een prachtig werk dat het unieke karakter en de schoonheid van de provincie Noord-Brabant in Nederland belicht. Het boek beschrijft de gevarieerde landschappen van de regio, variërend van de uitgestrekte bossen en heidevelden tot pittoreske dorpjes en agrarische gebieden. De auteur behandelt ook de geschiedenis en de veranderingen die het landschap door de eeuwen heeft ondergaan, en benadrukt het belang van natuurbehoud en duurzame ontwikkeling. “Het Brabants landschap” is een aanrader voor iedereen die geïnteresseerd is in natuur, geschiedenis en de schoonheid van Noord-Brabant.

INHOUD

Hoofdstuk 1: Het uitzicht op Brabant          11

Hoofdstuk 2: Het deels natuurlijke landschap          19

1. Bossen          19
2. Heidevelden          24
3. Zandverstuivingen          28
4. Vennen          30
5. Venen          34
6. Beekdalen          39
7. Kleigordel          46
8. Natuurbeheer en natuurreservaten          50

Hoofdstuk 3: Het cultuurlandschap          53

1. Het cultuurlandschap in het kleigebied          53
2. Het zandplateau: kransakkerdorp en hoevenlandschap          55
3. De verdere ontwikkeling op het zandplateau          59
4. Iets over akker-, weide-en wegplanten          62
5. Enkele begrippen, termen en Brabantse woorden          63
6. Overzicht van de landschapsverandering in de tijd          66
7. Menselijke bouwwerken in het landschap          68

Hoofdstuk 4: De schending van het landschap          72

1. Verlies aan natuurgebieden          72
2. De meest slordig aangeklede provincie           72
3. Geschonden cultuurlandschap          75
4. De ondergang van het Brabantse dorp          77

Hoofdstuk 5: Korte typering van negen regio’s          79

1. Markizaat          79
2. Baronie          80
3. Brabants Centrum          82
4. Meierij          83
5. Kempen          84
6. Agglomeratie Eindhoven         86
7. Peel          87
8. Maasland          90
9. Hollande Brabant          92

Hoofdstuk 6: Tochten door Brabant          96

1. tocht 1: zuidelijk Markizaat           97
2. tocht 2: oostelijk Markizaat          98
3. tocht 3: zuidwest van Breda          98
4. tocht 4: zuidoost van Breda          100
5. tocht 5: tussen Breda, Waspik, Loon op Zand          102
6. tocht 6: Brabants Centrum tussen Maas en Ley          103
7. tocht 7: grote Meierijtocht          106
8. tocht 8: populieren in de Meierij          108
9. tocht 9: landgoederen in de Meierij          109
10. tocht 10: de pastorale vierhoek          111
11. tocht 11: tussen Tilburg en Best          113
12. tocht12: Kempen West          114
13. tocht 13: Kempen Noord          116
14. tocht 14: Kempen Zuid          119
15. tocht 15: zuidwest van Eindhoven          121
16. tocht 16: zuidoost van Eindhoven          122
17. tocht 17: tussen Helmond en Leende          124
18. tocht 18: benoorden Eindhoven          125
19. tocht 19: rond Helmond          126
20. tocht 20: Peelreservaten          128
21. tocht 21: zuidelijke Peel          129
22. tocht 22: noordelijke Peel          131
23. tocht 23: Boven-Maas          133
24. tocht 24: Beneden-Maas          134
25. tocht 25: Land van Altena          135
26. tocht 26: noordwestelijke kleigordel          136

Hoofdstuk 7: Natuur-en wandelgebieden          138

A. In het Markizaat

1. Zoomland*, gemarkeerde wandelingen          138
2. Mattemburgh ( met Lindonk) *, gemarkeerde wandelingen          138
3. Fort de Rover, Melanen, De Beek, Oudland, Heide, Zanderijen, Ruytershove          139
4. Wouwse Plantage* ( met gemeentebossen)          140
5. Groot Molenbeek, Molenzicht, Lievensberg, De Heide, Boslust          140
6. Staartse Heide, Groore Meer*, Kooiheide, Stoppelbergen, Bieduinenhof, Moretusbossen, Dennenheuvel, Pottenbergen, Ravenhof          140                              B. IN DE BARONIE
7. Rucphense Heide, Pagnevaart, Visdonk, gemarkeerde wandelingen          141
8. Buissche Heide*, Matjens, Walstein, Lange Maten, De Moeren, Krochten, Lange Goren, gemarkeerde wandelingen in eerste gebied          143
9. Pannenhoef**, Kogelvanger, Schuitvaartjaagpad, Krabbebossen, gemarkeerde wandelingen in de eerste drie
10. Liesbos* en Mastbos* ( met Galderse Heide), gemarkeerde wandelingen          143
11. Landgoederen bij Ulvenhout*, Ulvenhoutse-, Anna-, Prinsen-, Chaamse bos (met Alphense Bergen)*,Schaluinen, Goudberg, Strijbeekse Heide*,Merkske*, gemarkeerde wandelingen          144
12. Laanzicht, Teteringse Bossen, Meerberg, Oosterheide, Cadettenkamp, Vrachelse Heide, Munnikenhofweg, Boswachterij Dorst, gemarkeerde wandelingen          146                                                                                                                                                                                                                                                   C. IN BRABANTSCENTRUM
13. Rechtse Heide*, bossen Goirle, Nieuwkerk, Het Zand, Het Ooijevaarsnest**, gemarkeerde wandelingen          147
14. Breeheese Heide, Beekse Heide, Abcoven, Gorp en Rovert*, Gorp de Ley**, gemarkeerde wandelingen        148
15. Kerkeindse Heide, Hooge Braaken, Hildseven, Ter Braakloop (met Brekxsche Hoven en Galgeven*), Aalsven, Schaapsven, Keelven, Oude Hondsberg**, gemarkeerde wandelingen          149
16. Oisterwijkse vennengebied*, gemarkeerde wandelingen          150
17. Kampina**          152
18. Nemelaer*, gemarkeerde wandelingen          152
19. Brokkenbroek, Leemkuilen, Papenhuizen, Strijthoef, De Brand**, gemarkeerde wandeling         153
20. Loonse en Drunense Duinen*,gemarkeerde wandelingen          154
21. Zwijnsbergen, Helvoirtse Heide, Distelberg, Hoef ten Halve, Hoge Heide, Plantloon, Achterste Hoeven*, Roestelberg, Gansoyense Uiterwaard, Fellenoord,Klinkaert, Pessart, Huis ter Heide, Plakke- en Leikeven          154
22. Hooibroeken*, Nieuwkuijkse bosje, Hedikhuizense Maas, Kasteel Drunen, Oude en Nieuwe Kooi, Nieuwe Wiel          155                                                             D. IN DE MEIERIJ
23. Ijzeren Man, Lunetten, Vughtse Heide, Sparrendaal, Elsenburg, Wargashuyse          156
24. Bossche Broek, Haanwijk, Reeburg, Maurick, Halsche Barriere, bos St. Michielsgestel, Zegenwerp*, Eikenhorst, Venrode, Sparrenrijk          156
25. Loofaert∗, Wamberg, Eikenburg, Het Vinkel, Hennestdijk, Kruisstraat, Karregat, Duym en Dael, Nulandse Heide, Hoge Heide, Zeebroek, Hoogbos, Engelenstede          157
26. De Geelders∗∗( met Elderbroek) en Wijboschbroek∗(met Poelkensdijk), gemarkeerde wandelingen         158
27. Heeswijk, bos Dinther, Zwanenburg, Seldensate, gemarkeerde wandeling          158
28. De Lijnt, Goorbossen, Hurkske en Lijnt, Eerdse Bergen, gemarkeerde wandeling in beide laatste          159
29. Dommelbeemden∗, Vressselse bos, Lieshoutse Heide, gemarkeerde wandelingen          159
30. Diependaal, De Bunders∗∗, ( met Espendonk en Goeiendonk),  Ooiendonk, Vleesbroek, Kavelen, De Scheeken∗∗, Kuppenbunders, Bestse Broek∗,Heerebeek, Velderen∗ , Velderbos∗          160
31. De Mortelen∗          161                                                                                                                                                                                                                       E. IN DE KEMPEN
32. De Utrecht∗          162
33. Wellenseinde-, Turnhoutse-, Hulselse-, Rovertse-, Molen-, Mispeleindse Heide, Het Stuk, Ananina’s Rust, Diessense Broek, Reuselbroek         163
34. Neterselse Heide**, Beerzedal (Grijze Steen), Hei-eind, Vondereind, Spreeuwelse-, Landschotse- en Kuikeindse Heide met Keijenhurk*, gemarkeerde wandelingen in eerste drie          164
35. De Baest*, Oostelbeerse Heide, Buikse Heide, bossen Vessem, Halve Mijl          166
36. Oirschotse en Zeeltse Heide, Landsart, Heerenvijvers, Beatrixkanaal          166
37. Kattenbos ( Grof Bos), Heikant, Reuselse Goor* (met Rijtse heide), Peelse Heide, gemarkeerde wandeling          166
38. Kroonvense Heide, Ten Vorsel, De Pan, Pals, Hapertse bossen, Goorloop, gemarkeerde wandelingen          167
39. Cartierheide*( met Kleine Wilreit, Duizelsbos, Heestert, Panberg, Zandhoef), Witrijt en Postelse Heide, gemarkeerde wandelingen          168
40. Bossen Luyksgestel, gemarkeerde wandeling          168
41. Maaij en Beeken*, Het Schut, Lage Heide*, Berkheuvels, Buitenheide, Westerhovense Bos, gemarkeerde wandelingen in eerste twee          169
42. Grootgoor, Broekhovense en Einderheide, Bergerheide( met Grote Heide), gemarkeerde wandelngen         170
43. Molenvelden, Wolfshoekse Heide, Oeienbosch, Knegselse Heide, Sprankel, Vlasroot, Zandoerlese Bos, Stevert          170                                                           F. IN AGGLOMERATIE EINDHOVEN
44. Malpiegebied**, gemarkeerde wandelingen
45. De Hogt, Elshouters*, bos Waalre, bossen bij Valkenswaard          171
46. Boswachterij Leende**, Opperbos, Tongelreep, Valkenhorst, Schaapsloop, gemarkeerde wandelingen in eerste twee          172
47. Soerendonkse Goor en Turfwater**, Cranendonck*, Renheide, Buulderbroek, Buulderberg          173
48. Somerense Heide, Boksenberg, De Pan, Hugterheide, bos Maarheeze, gemarkeerde wandelingen          174
49. Weerter- en Budelerbergen, Boshoverheide, De Hoort          175
50. Kreijll, Geyzenrooy, Kanunnikesven, Leenderheide( Heezerenbosch, Diepmeerven)          175
51. Strabrechtse Heide**, gemarkeerde wandelingen         176
52. Herbertusbossen, Kasteel Heeze*, Lange Bleek, Hulsbroeken, Klaterpeel, gemarkeerde wandeling in eerste en laatste gebied          176
53. Kleine Dommel*,( Goor, Kasteel Geldrop, kasteelpark Geldrop, Hulsterbroek, Zeggen), Eindhovens Kanaal*( Luchense Heide. Collse Heide, Molenheide, Groot Goor*)          177
54. Herselse Heide, Gebergten, Lieropse Heide*, Eindhoutse Hoef, De Vloeten**, gemarkeerde wandelingen in laatste gebieden          178
55. Dommeldal bij Eindhoven* ( Soeterbeek, watermolens, Rietgat, Nederwetten, Sonse Bergen enz.)          178
56. Sonse Heide( met Nieuwe Heide en Oudmeer), Aanschotse Beemden          179
57. Nuenens Broek**, Heerendonk, De Spekt, gemarkeerde wandelingen in eerste gebied          179
58. Ruweeuwsels**, Papenvoortse-, Refelingse-, Geeneindse Heide*, gemarkeerde wandelingen          180                                                                                        G. IN DE PEEL
59. Biezen en Milschot, Grotelsbos          181
60. Bos Helmond, Bakelse Beemden, bos Mortel          181
61. Zandbos, Brouwhuisse Heide, Walsbergse bossen, De Hees, Oostappen, gemarkeerde wandelingen          181
62. Astense Aa* ( met Liesselse Bos), gemarkeerde wandelingen          182
63. Kasteel Asten, Eeuwsel, Hoogenbergen, bos Neerkant, Astense Heide en Dennendijkse bossen, Eeuwig Leven, gemarkeerde wandeling          182
64. Groote Peel*, gemarkeerde wandelingen          182
65. Deurnese Peel* (Helenapeel) en Griendts- en Mariaveen(Mariapeel)**, Crayenhut, De Bult, Heidse Peel*, gemarkeerde wandelingen          183
66. Gemert en Stippelberg, De Sijp, Klotterpeel, Heibloem, Nederheide, bos Elsendorp, gemeentebos St. Anthonis, Aerlese Peel, Bunthorst, Groote  Slink**, gemarkeerde wandelingen in laatste gebied          184
67. Helder, Siberië, Radiobos, Stevensbeeksebossen, Overloonse Duinen, gemarkeerde wandelingen in beide laatste          185
68. Boswachterij St. Anthonis* (met Ullingse Bergen en Peelven), Landhorst, De Bergen, Molenheide, Vilheide, bossen Mill, gemarkeerde wandelingen in eerste vier gebieden          186
69. Arendsnest, Venhorst, Oosterheide, Trentse bossen          187                                                                                                                                                          H. IN MAASLAND EN HEIKANT
70. Brestbosch*(met Sassekamp), gemarkeerde wandeling          187
71. De Vilt, De Makken, Groeningse Bergjes, boccagelandschap*          187
72. Heuf, Ossenbroek en De Dennen*, Tongelaar, Molenakkers met Gasselse Heide, gemarkeerde wandelingen in laatste          188
73. Osse Heide, bossen Herpen, Schaijk, Reek, Achter de Berg, Jonkersbos, Stelten en De Haag, bossen Uden en Zeeland, Slabroek, Bedafse Bergen, boswachterij Nistelrode, gemarkeerde wandelingen          189
74. Maas bij Lith, gemarkeerde wandelingen          190                                                                                                                                                                            I. IN HET HOLLANDSE BRABANT
75. Pompveld*, Kornse Boezem, Witdammen          190
76. De Hillen, Linie van Den Hout en van Den Munnikenhof, De Worp, Biesbosch*, gemarkeerde wandeling          191

Samenvattend overzicht van de mooiste natuur- en wandelgebieden          193

ALFABETISCH REGISTER          195

Oriënteringskaartje           na 15

Kaartjes 1 en 2                 na 29