| Bescherming | Cultuurhistorisch waardevol gebouw |
|---|---|
| Monumentnummer | 4.29.4.007 |
| Categorie | Gebouwen, woonhuizen |
| Oorspronkelijke functie | Handkracht boterfabriek |
| Huidige functie | Woonhuis |
| Oorspronkelijk bouwjaar | 1898 |
Linkerdeel van woonhuis behorende bij verdwenen Roomboterfabriek ‘De Lelie’ (1898-1913). Aangebouwd woonhuis aan ouder rechterpand onder zadeldak met vernieuwde muldenpannen en later aangebrachte zinken mastgoot en kunststof windveer. Oorspronkelijke zijgevel uit 1898, voorgevel in derde kwart van de twintigste eeuw vernieuwd. Recentelijk aangepaste topgevel met geaccentueerde schoorsteen. Vensters derde kwart van de twintigste eeuw vernieuwd.[1]
Historie
Op 30 mei 1898 wordt de coöperatieve roomboterfabriek De Lelie in Eersel opgericht. Deze coöperatie koopt de boerderij aan, die nu op Dijk 10 staat, maar die had een aanbouw op de plek waar nu Dijk 8 is. In opdracht van de coöperatie wordt die aanbouw afgebroken en een nieuwe fabriek gebouwd met kelders voor de opslag van de boter. In juni 1898 werd de bouw aanbesteed aan W. Schepens (metselwerk) en W. van Dinken (timmerwerk), beide uit Eersel.[2]
Voor de bouw van deze fabriek had burgemeester Petrus Jacobus de Kort eerst de boerderij op Dijk 10 aangekocht van Johanna van Moll, de weduwe van Louwerens Keeris, om hem later door te verkopen aan de coöperatie. De fabriek blijft in bezit van ‘De Lelie’ tot 1913, waarna deze wordt verkocht aan Walterus Smeijers (geb. 11-8-1874 te Bladel, overl. 10-1-1943 te Hoogeloon), een sigarenmaker uit Eersel. Kort na die verkoop wordt ook de bestemming van het gebouw aangepast, zodat hij het gebouw als woning in gebruik kan nemen. De aanbouw aan de achterzijde was waarschijnlijk ook uit 1913, of van daarvoor. Deze is echter in 2024 afgebroken en vervangen door een nieuwe aanbouw. In 1931 wordt de woning verkocht aan Peter van de Sande (geb. 27-1-1904 te Eersel, overl. 8-1-1998), ook een sigarenmaker uit Eersel. In 1966 vernieuwt hij de woning gedeeltelijk en in 1975 doet hij de woning over aan zijn kinderen.[3]
Afbeeldingen
Foto Winfried Thijssen (2024-09).
Voetnoten[1] Quickscan Cultuurhistorisch Waardevolle panden Eersel Gemeente Eersel, Monumentenhuis Brabant B.V., 2023, p.18.
[2] Bas Bierkens, “Boter uit de Kempen 1890-1920”, Kabeljauws, 2011, p.121-122.
[3] Uit gegevens van het kadaster, gemeente Eersel, sectie F, 1832-1980, aangevuld met gegevens uit de burgerlijke stand van de gemeente Eersel, RHCE.