Republikeinse veelheid, democratisch enkelvoud: Sociale verandering in het Revolutietijdvak ‘s-Hertogenbosch 1770-1820

In 1798 kreeg Nederland voor het eerst een grondwet. Tot en met 1815 volgden er nog zes andere. De eerste Staatsregeling voor het Bataafse volk was een uitvloeisel van een revolutie die in de winter van 1794-1795 op gang was gekomen onder impuls van de Franse Revolutie en dankzij de interventie van de Franse revolutionaire legers. Op haar beurt bouwde de Bataafse omwenteling vechter weer voort op de Patriotse revolutie in de jaren 1780.

In dit boek wordt een nieuw licht geworpen op de ontwikkelingen van het Revolutietijdvak. Dat gebeurt door een levendige beschrijving van der wikkelingen in Den Bosch, in de jaren 1770-1820. Daarna wordt in drie delen aandacht besteed aan de inrichting van de ‘oude’ samenleving, het verloop en de achtergronden van de Patriotse revolutie, en ten slotte de verwikkelingen  in de Bataafs-Franser tijd tot 1820.

Behalve van de politieke ideeën en activiteiten, die uiteraard een belangrijke plaats innemen, wordt hier vooral een beeld gegeven van de opeenvolgende revoluties en van de uiteindelijke uitkomsten van die revoluties door de Bossche samenleving.

De ontwikkelingen in Den Bosch worden steeds vergeleken met die in de rest van het land en de Nederlandse situatie met die in andere  Europese landen. Zo ontstaat een haarscherp beeld van ede Nederlandse  samenleving in een cruciaal tijdvak, de jaren 1770-1820, waarin de grondslagen werden gelegd voor de hedendaagse maatschappij.

Inhoudsopgave:

1. Inleiding: Den Bosch – Sociale verhoudingen – Corporatisme – Bronnen – Indeling

Deel I.  Republikeinse veelheid

2. Gevestigden en buitenstaanders: – Poorterschap – Immigranten – Joodse vreemden

3. Op de bres voor stadsautonomie: – Generaliteitsstad – Autonome bestuurders – Representatie

4. Ganse Burgerij, Mars!: – Verdedigers – Burgertrots – Burgerstand – Burgerklasse

5. Een verzekerd bestaan: – Principes – Talrijke gilden – Marktordening – Lidmaatschap – Broeders en zusters

6. Het ‘gemeen’en de sociale politiek: – Arbeiders – Armenzorg – Eigen armen – Sociale politiek

7. Het Corporatisme als sociaal systeem

Deel 2. De vrijheid van de staat in deze burgerij

8. Tradities van burgeroppositie

9. Patriotten in den Bosch, 1785-1787: – Exerceren – Rekestreren – Organiseren – Ageren – Patriotten

10. Repressie en lijdelijk verzet, 1787-1794: – Omkering – Muiterij – Verzet

11. Een corporatieve Revolutie

Deel 3. Democratisch enkelvoud

12. Brutusbosch, oktober 1794 – voorjaar 1796: – Verkiezingen – Gewest – Botsingen

13. Volk van Nederland, burgers van den Bosch: – Nationale vergadering – Joodse burgers – Staatsgreep – Staatsburgers – stadsburgers

14. Stad of Gemeente: –  Ons bijzonder huishouden – Radicale oppositie – Zuivering – Gemeente – De geringste gelijk

15. Gewapende Burgermacht: – Genoegdoening – Wapenoefening – Gewapende burgermacht – Einde der schutterijen – Gewapende burgers

16. De vrijheid van de gilden: – Opheffing – Gewezen gilden – Tweede opheffing – Corporaties

17. Sociale politiek, sociale controle: – Sociale nood – Geldnood – Disciplinering

18. Besluit: – afkortingen – Literatuur – Personenregister