Het kerkdorp Borkel en Schaft: bijdrage tot de kerkelijke geschiedenis der gemeente Valkenswaard

Uit het voorwoord van de toenmalige burgemeester van Valkenswaard (Mr. A. van Hellenberg Hubar):

“Het Kerkdorp Borkel en Schaft” is als bijdrage tot de Kerkelijke Geschiedenis der Gemeente Valkenswaard een ware completering van deze geschiedenis en geeft ons veel interessants te leren over het ontstaan en de groei van Borkel en Schaft als gemeenschap en de ontwikkeling der bevolking, die deze gemeenschap uitmaakt. Hoe de Kerk steeds hèt bindend element is geweest is, blijkt ook hier weer uit het werk van de schrijver, P. Dominicus de Jong O.C.R. Waren er eerst vanaf de 15e en 16e eeuw of nóg vroeger twee duidelijk te onderscheiden eenheden, respectievelijk Borkel en Schaft, geformeerd om de kapellen of schuurkerken, na 1845 toe de nieuwe kerk juist tussen deze twee parochies was komen te liggen, gingen deze twee eenheden in een groter geheel op, al is dit – “natuurlijk” zou ik haast zeggen – niet zonder strijd, offers en aanpassing gegaan. Dank zij dit feit is er een gezonde parochie ontstaan, waarin het geestelijk leven kan groeien en bloeien, zoals wij heden ten dage kunnen constateren. Een dergelijke parochiële binding kan niet anders dan goede uitwerking hebben op het groter geheel, de gemeente Valkenswaard. Bij de grote erkentelijkheid die Valkenswaard en verre omgeving verschuldigd zijn aan de Achelse Kluis met hare Paters Trappisten voor de culturele en geestelijke verheffing in het algemeen, komt nu weer de grote dank die we verplicht zijn aan een harer ordebroeders P. Dominicus de Jong O.C.R., voor dit geschiedkundige werk in het bijzonder, van welke dank ik hier in alle oprechtheid wil getuigen namens het Gemeentebestuur van Valkenswaard en de gehele bevolking.

Inhoud:

INLEIDING

BIBLIOGRAPHIE.

DE TWEE DORPEN. Het begrip Kerkdorp – Benaming van Borkel en van Schaft – Ligging, bodemgesteldheid, eerste bewoning en bevolking voor Borkel – Idem voor Schaft – Dommelovergangen – Teuten – Bestaande en verdwenen vennen – Hertogs_ en Statendorpen – Gemeynten, vroenten of aert – Tienden – Het wapen van de gemeente Borkel en Schaft – Borgemeesters – Burgemeesters – Secretarissen – Ontvangers – Het huidige Borkel en Schaft – Verbreking van het isolement.

DE KERKELIJKE GESCHIEDENIS.

Kapel, Schuurkerk en Kerkhof van Borkel.

Kapel, Schuurkerk en Kerkhof van Schaft

Twee parochies onder een pastoor (1600 – 1844).

De strijd om de nieuwe kerk (1836 – 1844).  De oppositie – de subsidie.

De parochiekerk van St. Servatius (1844 – heden).

TERUGBLIK.

BIJLAGEN (13 stuks, over gemeente- en Rijksgrenzen).