Jan B. M. van Besouw: een sociaal geïnspireerd ondernemer rond 1900

Uit het Voorwoord:

Als onderwerp voor een doctoraalstudie vestigde professor H. F. J. M. van den Eerenbeemt enkele jaren geleden mijn aandacht op de figuur van Jan B. M. van Besouw: een textielfabrikant uit Goirle. Deze man was vooral in de jaren rond de eeuwwisseling actief op sociaal gebied.

Als gevolg van de liberale mentaliteit die bij veel werkgevers in Brabant toen nog leefde, waren de arbeidsvoorwaarden en -omstandigheden vaak betreurenswaardig. De lonen waren laag en gedwongen winkelnering kwam vaak voor. De arbeidstijden waren zeer lang, vaak meer dan 13 uur per dag. Daarbij kwam dat in de fabrieken ongezonde en onhygiënische toestanden voorkwamen, terwijl de veiligheid dikwijls veel te wensen overliet. Na 1870 werden de arbeiders zich steeds meer bewust van hun slechte positie en vanaf die tijd spreekt men ook van de sociale kwestie. De sociale kwestie probeerde men in katholieke kring op te lossen door o.a. het oprichten van corporaties: verenigingen van werkgevers en werknemers. Paus Leo XIII pleitte daarvoor in zijn encycliek Rerum Novarum, die tot een soort sociale grondwet voor de katholieken werd.

Inhoudsopgave:

Voorwoord

Archivalia

Gedrukte bronnen en literatuur

Mondelinge informatie

Gebruikte afkortingen

Afbeeldingen

Hoofdstuk I: Achtergronden van het leef- en werkmilieu _ 1. Jan van Besouw, familie en persoon _ 2. Het bedrijf Van Besouw _ 3. Schets van de economische en sociale situatie van Goirle rond 1900

Hoofdstuk II: Externe contacten en invloeden van denkbeelden en ontwikkelingen elders _ 1. Het corporatieve denken rond 1900 _ 2. Sociale contacten buiten de onderneming _ 3. Unitas

Hoofdstuk III: Toepassing van de nieuwe sociale ideeen in eigen bedrijf _ 1. Bestaan van en strijd tegen de gedwongen winkelnering _ 2. Verkorting van de werktijd _ 3. De oprichting van de corporatie Rerum Novarum _ 4. Doelstelling en middelen _ 5. Realisering van de middelen _ 6. Drankbestrijding _ 7. Fabrieksraad _ 8. Vakvereniging _ 9. Reglement op de arbeid _ 10. C.a.o.

Hoofdstuk IV: Beoordeling van Jan Besouw _ 1. Beoordeling door tijdgenoten _ 2. Visie op Jan van Besouw in de huidige literatuur _ 3. Persoonlijke visie

Summary

Bijlagen I-III

Register van persoons- en geografische namen