| Bescherming | Cultuurhistorisch waardevol gebouw |
|---|---|
| Monumentnummer | 4.26.7.002 |
| Monument naam | Mariakapel |
| Categorie | Kerkelijke gebouwen |
| Oorspronkelijke functie | Kapel |
| Huidige functie | Kapel |
| Oorspronkelijk bouwjaar | 1950 |
De kapel ligt op het driehoekig pleintje waar de Groenstraat en de Akkerstraat bij elkaar komen. Het pleintje is beplant met eikenbomen en ligt aan de noordelijke toegangsweg naar het centrum van Duizel.
De kapel is opgetrokken op een zevenhoekig grondplan, onder een laag en met pannen gedekt tentdak, bekroond met een smeedijzeren kruis. In het bakstenen metselwerk zijn natuursteenversieringen toegepast en rechthoekige ramen van ijzer geplaatst.[1]
HistorieOmdat het Eerselse kerkdorp Duizel na de Tweede Wereldoorlog gespaard was gebleven, kwam pastoor Van der Horst met het initiatief een dankkapel te doen oprichten, toegewijd aan Maria. Een klein voorbereidingscomité toog aan het werk. Van het gemeentebestuur kon een perceel grond aan de Groenstraat in erfpacht worden verkregen. De bouwkosten van vierduizend gulden werden bijeengebracht door het uitgeven van 400 renteloze aandelen van tien gulden, die met de opbrengst van kaarsenverkoop in de kapel na ongeveer tien jaar konden worden afgelost. In 1950 voltooide aannemer Van Gestel uit Diessen de bouw naar een ontwerp van het Veghelse architectenbureau P.Tooten-van Ginderen.
Het aanvankelijk door de pastoor beschikbaar gestelde lindehouten Mariabeeld, dat afkomstig was uit de kerk, werd in het midden van de jaren zeventig gestolen. Sindsdien bevindt zich in de geheel opgeknapte kapel een beeld door Jean Franken uit Bergeijk. Om diefstal en vernieling te voorkomen is de kapeldeur niet altijd geopend.[2]
De kapel van Duizel is een zevenzijdige kapel. Het getal zeven is een getal wat men maar zelden in de architectuur aantreft, maar het is wel een heilig getal. Het zou kunnen verwijzen naar de zeven vreugden van Maria, maar of die relatie werkelijk bestaat is moeilijk te achterhalen, omdat er maar weinig hier over op papier gezet is in die tijd.[3]
Op 4 mei 2000 is in de kapel een gedenkplaat aangebracht ter nagedachtenis van degenen die in Duizel overleden zijn tijdens de Tweede Wereldoorlog of door de gevechtshandelingen ervan.
Overigens is het opmerkelijk dat de kapel tot 1981 in het geheel niet voorkomt in de kadastrale archieven. Pas net voordat de omgeving van de kapel in 1983 werd overgezet van de oude gemeente Duizel naar de gemeente Eersel, werd de kapel opgenomen. Vanaf die tijd is het perceel ook eigendom van de parochie St. Jan Baptist en tegenwoordig, na de fusie van de parochies van de gemeente Eersel, van de parochie St. Willibrordus.[4]
WaarderingStedenbouwkundige en ensemblewaarden
- Vanwege haar ligging aan het van oorsprong oude, driehoekige pleintje met eikbeplanting, vormt de kapel een karakteristiek en beeldbepalend element in het Duizelse dorpsgezicht.[5]
Zeldzaamheid
- De kapel van Duizel is van een zeldzaam type, niet alleen omdat het een zogenaamde hoogkapel betreft, maar ook omdat het een zevenzijdige kapel betreft.[6]
Cultuurhistorische waarden
- Vanwege het feit dat de kapel gebouwd is uit dankbaarheid dat Duizel tijdens de Tweede Wereldoorlog gespaard was gebleven heeft deze ook cultuurhistorische herinneringswaarde.
De Mariakapel aan de Groenstraat in 1981. Foto Wies van Leeuwen, collectie BHIC, nr. PNB001016177.
Het interieur van de kapel. Foto Winfried Thijssen (2024-01).
Foto Winfried Thijssen (2024-01).
Voetnoten[1] Peter Vermeulen, Langs ’s-Heren Wegen, Kempen uitgevers, 1995, p.46.
[2] Peter Vermeulen, Langs ’s-Heren Wegen, Kempen uitgevers, 1995, p.46.
[3] Kees Cornelissen, Een bijzondere kapel, De Rosdoek nr. 141, maart 2012, p.22-23.
[4] Uit gegevens van het kadaster, gemeente Duizel en Steensel, sectie A, 1832-1980, en gemeente Eersel, sectie N, 1832-1980, BHIC.
[5] Peter Vermeulen, Langs ’s-Heren Wegen, Kempen uitgevers, 1995, p.46.
[6] Kees Cornelissen, Een bijzondere kapel, De Rosdoek nr. 141, maart 2012, p.22-23.