Gemobiliseerde militairen in Tilburg tijdens de Eerste Wereldoorlog

Uit Woord vooraf:

Voor u ligt een studie die voor een belangrijk deel is gebaseerd op bronnen van het ministerie van oorlog tijdens de mobilisatie van het Nederlandse leger tussen augustus 1914 en november 1918. Het is verbazingwekkend dat de bronnen van dit ministerie tot op heden nauwelijks in het kader van sociaal-historisch onderzoek zijn geraadpleegd; de krijgshistorici schijnen er nog altijd het monopolie op uit te oefenen. De opvatting dat oorlog en mobilisatie met niets anders te maken hebben dan met de veldslagen en andere wapenfeiten is nauwelijks stuk te slaan. Een bejaarde man, die de periode 1914-1918 heeft meegemaakt en die ik geregeld op het Tilburgse gemeentearchief ben tegengekomen, reageerde op mijn vragen hoe die militairen in Tilburg nu eigenlijk dachten en handelden drie maal nagenoeg identiek: “Dat week ik eigenlijk niet, maar het waren infanteristen, huzaren en blauwe artilleristen; daar hebt u toch zeker wel wat aan?” De, overigens snuggere, man is in dit opzicht de personificatie van een wijdverbreide idee. In deze studie wordt een bescheiden poging gewaagd daar iets aan te veranderen.

Inhoudsopgave:

WOORD VOORAF

ARCHIVALIA

BRONNENPUBLIKATIES EN LITERATUUR

GEBRUIKTE AFKORTINGEN

LIJST VAN AFBEELDINGEN

INLEIDING

Hoofdstuk I: DE LANDMACHT _ 1. De landmacht vóór de mobilisatie _ 2. De mobilisatie in augustus 1914 _ 3. De landmacht van augustus 1914 tot december 1918

Hoofdstuk II: TILBURG VÓÓR EN TIJDENS DE MOBILISATIE _ 1. Situatieschets van Tilburg aan het begin van deze eeuw _ 2. Augustus 1914 _ 3. Het militair gezag in de stad

Hoofdstuk III: LEEFOMSTANDIGHEDEN DER MILITAIREN _ 1. Inkwartiering _ 2. Kleding en schoeisel _ 3. Voedselvoorziening _ 4. Hygiëne en ziekten _ 5. Verlofregeling _ 6. Ontwikkeling en ontspanning _ 7. Kritische geluiden in de linkse pers en het parlement

Hoofdstuk IV: RELLEN _ 1. Augustus 1914 _ 2. Augustus 1915

Hoofdstuk V: OPPOSITIE VAN LINKS _ 1. De sociaal-democratische mobilisatieclub _ 2. De revolutionair-linkse militairenverenigingen _ 3. Het dienstweigeringsmanifest van 1915 _ 4. De Tribunistische soldatenraden en de muizenissen van het militair gezag

Hoofdstuk VI: MILITAIREN IN DE STAD EN DE REAKTIES VAN DE BURGERIJ _ 1. De invloed van de militairen op het stadsleven _ 2. Initiatieven en reakties van de plaatselijke burgerij _ 3. November 1918: Hoerastemming omdat oude tijden wellicht terugkeren

SAMENVATTING

INDEX VAN GEOGRAFISCHE NAMEN

INDEX VAN PERSOONSNAMEN EN ONDERNEMINGEN

CURRICULUM VITAE