Over Aristocraten, Keezen en Preekstoels Klimmers: voorgeschiedenis en totstandbrenging van de omwenteling van 1795 te Bergen op Zoom

Uit Woord vooraf:

In 1981 werd deze studie voltooid als doktoraalskriptie voor de afdeling nieuwere geschiedenis van het Instituut voor Geschiedenis te Utrecht. Zij was het resultaat van een voornamelijk in het gemeente-archief van Bergen op Zoom verricht onderzoek naar, zoals in de titel al tot uiting komt, de voorgeschiedenis en totstandbrenging van de omwenteling die in 1795 te Bergen op Zoom plaatsvond. En met de term “omwenteling” wordt dan bedoeld het geheel van de veranderingen in de plaatselijke machtsverhoudingen ten gevolge van de kapitulatie van de stad voor de Fransen, eind januari 1795, de daarna doorgevoerde hervormingen in de politieke struktuur van Bergen op Zoom en de veranderingen in de samenstelling van het stedelijk bestuur. Dat er overigens ten aanzien van deze veranderingen onder de Bergse bevolking geen sprake van eensgezindheid was, blijkt onder andere uit het gebruik van de in de titel aangehaalde scheldnamen: de voorstanders van de omwenteling, de patriotten, werden door hun politieke tegenstanders, de prinsgezinden, voor “Keezen” uitgemaakt, de aanhangers van het stadhouderlijk regime werden op hun beurt door de patriotten voor “Aristocraten” uitgescholden. De patriottenleiders die de aanwezigen bij de eerste municipaliteitsverkiezing in de Grote of St. Gertrudiskerk vanaf de preekstoel hadden toegesproken, werden door een tegenstander spottend “Preekstoels Klimmers” genoemd.

Inhoudsopgave:

WOORD VOORAF

ARCHIVALIA

BRONNENPUBLIKATIES EN LITERATUUR

GEBRUIKTE AFKORTINGEN

Hoofdstuk I: DE EKONOMISCHE ACHTERUITGANG TE BERGEN OP ZOOM

Hoofdstuk II: DE SOCIALE STRATIFIKATIE VAN DE BERGSE BEVOLKING ROND 1795

Hoofdstuk III: DE POSITIE VAN HERVORMD EN KATHOLIEK VÓÓR 1795

Hoofdstuk IV: VERLICHTING EN PATRIOTTISME TE BERGEN OP ZOOM

Hoofdstuk V: DE POLITIEKE STRUKTUUR VAN BERGEN OP ZOOM  VÓÓR 1795

Hoofdstuk VI: BERGEN OP ZOOM AAN DE ZIJDE VAN DE PRINS

Hoofdstuk VII: DE VERSCHUIVING DER SYMPATHIEËN

Hoofdstuk VIII: DE OMWENTELING EEN FEIT

Hoofdstuk IX: DE SAMENSTELLING VAN ENKELE POLITIEKE LICHAMEN

KONKLUSIE

BIJLAGEN I-V

INDEX VAN GEOGRAFISCHE NAMEN

INDEX VAN PERSOONSNAMEN

CURRICULUM VITAE