| Bescherming | Gemeentelijk monument |
|---|---|
| Monumentnummer | 4.26.13.004 |
| Monument naam | De Pastorie |
| Categorie | Kerkelijke gebouwen |
| Oorspronkelijke functie | R.K. Pastorie |
| Huidige functie | Woonhuis |
| Inschrijving register | 10 september 2002 |
| Oorspronkelijk bouwjaar | 1927-1928 |
De pastorie van de Sint-Luciaparochie is in 1927-1928 gebouwd met stijlinvloeden van de interbellum-architectuur. Kenmerkend zijn onder andere de bakstenen gevels met siermetselwerk en horizontale lijsten en het steile schilddak met fors overstek. Bouwpastoor was de heer M.J. Boset. De bouw werd uitgevoerd voor ƒ 16.627,- door aannemersbedrijf Van Gerwen en Veraa te Bladel. In 1933-1934 werd schuin achter de pastorie een nieuwe kerk gebouwd naar ontwerp van architect Vervest (de oude kerk werd met uitzondering van de toren gesloopt).
De pastorie bevindt zich in de kern van Steensel en is gesitueerd aan de noordzijde van de Eindhovenseweg. De vrijstaande pastorie is met een smalle gang verbonden met de enkele jaren jongere parochiekerk. Het ruime voorplein van de kerk (links van de pastorie) is ingericht als parkeerplaats. Hier stond tot in de jaren zestig een neogotisch patronaatsgebouw uit 1911.
Blokvormige pastorie van twee bouwlagen en kap op rechthoekig grondplan. Aan de achterzijde een éénlaags uitbouw onder zadeldak en een serre onder plat. De daken zijn gedekt met gesmoorde Hollandse pannen en wateren af via houten bakgoten. Het forse dakoverstek van het hoofdgebouw rust op bewerkte klossen. Het dak wordt bekroond door een dakruiter. In de dakschilden aan de voor- en linkerzijde zijn elk één dakkapel aangebracht: drie tweeruits draairamen onder aankapping met overstek.
De bakstenen gevels worden horizontaal geleed door een trasraam met uitgespaarde horizontale velden, rollagen en uitgemetselde banden. Op enkele plekken is siermetselwerk toegepast. De uitgespaarde gevelopeningen zijn rechthoekig van vorm en worden afgesloten door rollagen. De vensters op de begane grond bestaan uit zesruits onderramen en vierruits glas-in-lood bovenlichten (in enkel-, twee- en drievoudige varianten). De vensters op de verdieping en in de uitbouw bestaan uit zesruits draairamen (in enkel-, twee- en drievoudige varianten). De vensters beschikken over houten rolluiken. De hoofdentree in het midden van de symmetrisch ingedeelde voorgevel bestaat uit: een paneeldeur met glas-in-lood zijlichten en een korfboogvormig afgesloten bovenlicht. De entree wordt omlijst door gemetselde halfzuilen die een natuurstenen ‘tympaan’ met kruismotief ondersteunen.
De ruimtelijke indeling bestaat uit een brede middengang van voor- tot achtergevel; kamers en suite met serre in de linker beuk; spreekkamer, trappenhuis en keuken in de rechter beuk. In het pand zijn fraaie interieurelementen bewaard gebleven, zoals schuifdeuren met gezandstraald glas (vazen met bloemen), paneeldeuren, bordestrap met geometrisch gesneden trappaal en glas-in-loodramen met geometrische patronen. In het trappenhuis bevindt zich een figuratief glas-in-loodraam met een voorstelling van een boer en een boerin (Jos. Menke, Glasmalerei Goch, 1927). Enkele originele schuifdeuren en schouwen zijn verwijderd.[1]
HistoriePastoor Boset liet een nieuwe pastorie bouwen die in 1928 gereed kwam. Hij bekostigde deze voor een groot deel zelf. De architect was Frans Vervest, die een paar jaar later ook de architect van de nieuwe kerk in Steensel zou worden.[2]
In 2016 werd de pastorie verkocht en na een intensieve restauratie met behoud van originele details werd het omgebouwd tot een woonhuis met kantoor en atelier.[3]
WaarderingHet object heeft architectuurhistorische waarde
- als goed en nagenoeg gaaf voorbeeld in in- en exterieur van een pastorie uit 1927-1928 die qua opzet en detaillering invloeden vertoont van de interbellum-architectuur;
- vanwege de esthetische kwaliteiten van het ontwerp, zoals de gave verhoudingen en het veelzijdige en rijke materiaal- en kleurgebruik;
- vanwege het grotendeels gaaf bewaard gebleven interieur met fraaie onderdelen.
Het object heeft stedenbouwkundige waarde
- als essentieel onderdeel van het r.k. parochiecomplex in de historisch gegroeide dorpskern Steensel, alwaar de pastorie door de markante situering dicht op de weg een beeldbepalende rol speelt;
- vanwege de ensemblewaarde die de pastorie heeft met het kerkgebouw, de oude kerktoren en het kerkhof.
Het object heeft cultuurhistorische waarde
- als bijzondere uitdrukking van het religieuze bewustzijn van de katholieke gemeenschap ter plaatse.[4]
De pastorie in jaren zeventig van de twintigste eeuw. Foto collectie kerkmappen Bisdom ’s-Hertogenbosch, collectie BHIC, nr. 1938-417-00010.
Kerk en pastorie in 1981. Foto Wies van Leeuwen, collectie BHIC, nr. PNB001016159.
Foto Winfried Thijssen (2023-05).
Voetnoten[1] Omschrijving monumenten door Gelders genootschap, datum omschrijving juni 2000.
[2] Ven, Jan van de; “Steensel jaren ’30, het bouwen van een nieuwe kerk”, De Rosdoek 179, september 2021, p.3-16.
Boelaars, J.E.M.; “6 Eeuwen pastoors in Eersel, Duizel en Steensel”, in het boek ‘Drie Zaligheden, Eersel Duizel Steensel’, onder redactie van A. Dams e.a., De Kempen Pers, 1989, p.155-192, aldaar p.184.
[3] Buijs, Nathalie; “Gek pand komt met verhalen en avonturen”, Eindhovens Dagblad, 19-8-2021.
[4] Waardering uit Omschrijving monumenten door Gelders genootschap, datum omschrijving juni 2000.