| Bescherming | Terrein van hoge archeologische waarde |
|---|---|
| Monumentnummer | Eersel 3 |
| Monument naam | Meerheide |
| Categorie | Archeologisch waardevol terrein |
| Complex | Bewoning |
| Complextype | Nederzetting, onbepaald |
| Datering | Mesolithicum (ca. 8.800-3.000 v.Chr.) |
In het noorden en westen van het plangebied Meerheide III is in 2010 een waarderend boor- en proefsleuvenonderzoek uitgevoerd, inclusief een intensieve oppervlaktekartering. Dit vooronderzoek heeft uitgewezen dat in het plangebied een behoudenswaardige archeologische vindplaats aanwezig is. Het gaat hierbij waarschijnlijk om een kampement van jagers- en verzamelaars uit het mesolithicum (ca. 8.800-3.000 v.Chr.), welke aanwezig is onder een leemlaag op ongeveer 45 cm onder maaiveld. De vindplaats (circa 790 m2) bevindt zich op een hoger gelegen zandkop die wordt omgeven door lager gelegen periodiek watervoerende laagten. Steentijd vindplaatsen die relatief intact zijn, zoals in dit geval, zijn in de Kempen zeldzaam. Mede daardoor is er nog maar weinig bekend over de leefgewoonten en bewoningsvormen van deze mensen in de Steentijd. De gemeente heeft dan ook besloten om deze waardevolle vindplaats in situ te behouden door het gebied als groenzone in te passen in het bedrijventerrein Meerheide III.[1]
Gegevens uit oorspronkelijke bronnen
Geomorfologisch gezien bevindt het plangebied A zich op de overgang van een Sterksel terras (oostelijke deel van het plangebied) afgedekt met (al dan niet verspoeld) dekzand naar een lager gelegen ondiep dal (westelijke deel) dat voor het Laat-Pleniglaciaal (voor 29.000 BP) als gevolg van sneeuwsmelt is gevormd. In het lager gelegen beekdal komen gooreerdgronden voor met een AC-profiel. In het oostelijke deel van het plangebied A zijn in enkele boringen nog (deels) intacte podzolbodems en in twee boringen vegetatiehorizonten op respectievelijk 80 en 45 cm onder het maaiveld onder een circa 40 cm dikke bouwvoor en een (dun) leemdek aangetroffen. De intacte podzolprofielen en donkergrijze vegetatiehorizonten komen slechts voor in een kleine zone, waar de rivierterrasafzettingen voorkomen binnen 1 meter onder het maaiveld. Vermoedelijk heeft deze lokale terraswelving vanwege haar hogere ligging in het vroegere landschap langdurig drooggestaan, waardoor zich een bodem kon ontwikkelen.
Ter plekke van boring 58 is op 80 cm onder het maaiveld in de aangetroffen vegetatiehorizont een enkele spikkel houtskool aangetroffen. Circa 10 meter ten zuiden van deze boringen is aan het oppervlak een vuurstenen afslag aangetroffen uit het mesolithicum tot en met het neolithicum (vondstnummer 4; 8.800 – 2.000 jaar v. Chr.). Tijdens het eerder uitgevoerde karterende booronderzoek zijn op dezelfde terraswelving twee vuurstenen afslagen uit het midden-paleolithicum en een vuurstenen kling uit het mesolithicum aangetroffen.
Tabel Overzichtsgegevens mogelijke site 1 (Meerheide-Noord).
|
Site |
1 (Meerheide-Noord) |
|
Centrumcoördinaten |
149.440/ 376.200 |
|
Omvang |
Circa 790 m2 |
|
Diepteligging |
Eventueel aanwezige archeologische resten zullen zich in de top van het Sterksel terras bevinden. De top van het Sterksel terras bevindt zich op 45 cm onder het maaiveld en loopt in alle windrichtingen geleidelijk naar beneden toe af. |
|
Aard |
Jacht-/verzamelaarskampement |
|
Ouderdom |
midden-paleolithicum |
|
Conservering |
Vermoedelijk zijn eventueel aanwezige resten nog geheel intact aanwezig, aangezien de top van Sterksel terras vrijwel overal wordt afgedekt door een 5 tot circa 50 cm dik pakket leem. |
|
Bijzonderheden |
Site bevindt zich op een hoger gelegen terraswelving temidden van sneeuwsmeltwater stroompjes (bovenloop ondiep dal). De vondstverspreiding is matig. Dit heeft vermoedelijk te maken met het feit dat het archeologische niveau is afgedekt door een pakket leem en derhalve vrijwel niet binnen de ploegzone valt. |
Op basis van de vier aangetroffen vondsten op en rondom een terraswelving in de nabijheid van (stromend) water en de (deels) intacte podzolprofielen bestaat er een hoge trefkans op het aantreffen van een nog intact klein jacht- en/of verzamelaarskampement uit het mesolithicum/neolithicum en/of het middenpaleolithicum in de top van de terrasafzettingen (site 1 (Meerheide-Noord; zie bovenstaande tabel). De site (circa 790 m2) bevindt zich op een hoger gelegen terraswelving waarvan de top varieert tussen de 45 en 100 cm onder het maaiveld. De terraswelving wordt omgeven door lager gelegen periodiek watervoerende ondiepe dalen. Dit hoger gelegen deel van het plangebied is vermoedelijk gedurende langere perioden relatief droog geweest en was een gunstige locatie voor de prehistorische mens om te jagen en te verzamelen.
Voor de overige delen van het plangebied kan op basis van het ontbreken van archeologische vondstconcentraties en de relatief natte omstandigheden voor het grootste deel van het plangebied de hoge archeologische verwachting op het aantreffen van archeologische resten uit het midden-paleolithicum tot en met de late middeleeuwen worden bijgesteld naar een lage verwachting voor alle perioden.[2]
WaarderingTerrein van zeer hoge archeologische waarde.[3]
Afbeeldingen
Ligging van de Steentijdvindplaats binnen Meerheide III.[4]
Verwachtingskaart op basis van intensieve oppervlaktekartering, waarderend boor- en proefsleuvenonderzoek.[5]
Voetnoten[1] Catalogus Cultuurhistorische Inventarisatie Erfgoedkaart Eersel, Bijlage 2, Overzicht van waardevol cultureel erfgoed en aardkundige waarden in de gemeente Eersel, Versie 2021, par.3.1, p.57-58.
[2] Gemeente Eersel, plangebied Meerheide III te Duizel. Inventariserend booronderzoek (verkennende en waarderende fase), een intensieve oppervlaktekartering en proefsleuvenonderzoek (BAAC rapport V-10.0014), ’s-Hertogenbosch, april 2010.
[3] Catalogus Cultuurhistorische Inventarisatie Erfgoedkaart Eersel, Bijlage 2, Overzicht van waardevol cultureel erfgoed en aardkundige waarden in de gemeente Eersel, Versie 2021, par.3.1, p.57-58.
[4] Catalogus Cultuurhistorische Inventarisatie Erfgoedkaart Eersel, Bijlage 2, Overzicht van waardevol cultureel erfgoed en aardkundige waarden in de gemeente Eersel, Versie 2021, par.3.1, p.57-58.
[5] Plangebied Meerheide III te Duizel, Inventariserend booronderzoek (verkennende en waarderende fase), een intensieve oppervlaktekartering en proefsleuvenonderzoek, BAAC rapport V-10.0014, juli 2010, Bijlage 10.