Een dubbele duik in het verleden: Hernieuwd onderzoek naar de grafheuvel aan de Eerselse Dijk te Bergeijk

Dit rapport wordt opgedragen aan Frits Laarman, een archeo-zoöloog met een warm hart voor menselijke resten uit het verleden

Ten geleide:

In het voor u liggende rapport worden de resultaten van (her-)onderzoek aan vergeten crematieresten uit de doeken gedaan. De verbrande resten waren afkomstig uit een opgegraven grafheuvel, gelegen aan de Eerselse Dijk in Bergeijk. Dit onderzoek aan de crematieresten, die ruim vijftig jaar geleden waren opgegraven en decennia lang vergeten, voegt niet alleen een nieuw stukje toe aan de geschiedenis van Bergeijk, maar ook een bouwsteen aan de reconstructie van het grafritueel van de Bronstijdboeren in Noord-Brabant. Bovendien kwamen – in het kielzog van dit crematieonderzoek – allerlei onverwachte zaken aan het licht: een bolletje barnsteen en een uniek pollendiagram.
Het grafmonument zelf is nog steeds te bewonderen omdat het na de opgraving is gerestaureerd: het heuvellichaam is teruggebracht en twee kransen van houten palen zijn opgericht.
De prehistorische begraafplaats is als het ware in ere hersteld en wordt reeds vijftig jaar lang door de gemeente onderhouden. De heuvel maakt deel uit van een wettelijk beschermd terrein, waarin drie andere, niet onderzochte grafheuvels zich bevinden. Het gehele gebied van 13 ha is een waardevol cultuurlandschap met een bijzondere geschiedenis. Door de opgegraven overblijfselen opnieuw – met nieuwe methoden en technieken – onder de loep te nemen, kon de informatiewaarde van dit prehistorisch cultuurlandschap worden geëvalueerd.

Inhoudsopgave:

. Hoe het begon.
. Grafheuvels uit de Bronstijd.
. Eenenvijftig jaar terug: een korte evaluatie van de onderzoeksresultaten – De opgraving – De crematieresten
. Nieuwe resultaten uit oude zakken: crematieresten in de hoofdrol – Algemeen – Datering van de crematieresten
. Analyse van de crematieresten – Inleiding – Onderzoeksmethode – De verbrandingsgraad – Fragmentatie  – Inventarisatie van de skeletdelen – Geslachtsbepaling – Leeftijdsbepaling – Lengte – Pathologie – Het opgraven en behandelen van crematieresten – Werkwijze – De resultaten – Evaluatie
. Herinterpretatie van een oud pollendiagram – Inleiding – Bemonstering en analyse – Vergelijking met andere grafheuvels – Conclusie.
. De sociale biografie van een Bergeijkse heuvel.
. Tot besluit.
. Noten.
. Literatuur.
. Appendix: Sitedossier 57B-002, Bergeijk-Eerselse Dijk
. Verantwoording afbeeldingen.